Η «παραχώρηση» περιουσίας που συνοδεύεται από «εμβληματικές επενδύσεις» είναι η μαγική συνταγή που συνοδεύει τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες από την έναρξη της μνημονιακής εποχής, όποτε πρόκειται για την παράδοση εμβληματικών περιουσιακών στοιχείων της χώρας σε ιδιώτες. Βέβαια οι παραπάνω λέξεις συνήθως εκφέρονται, αφού έχουν γίνει τα βήματα εκείνα, που καθιστούν αδύνατη την επιστροφή στην πρότερη κατάσταση. Στο θέμα που μας απασχολεί, η παραχώρηση σε εμβληματικές επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα – ίσως συμφερόντων του περιβόητου Εμίρη του Κατάρ ή άλλων συνεργατών του, ενδεχομένως κάποια off shore εταιρεία αγνώστων λοιπών στοιχείων – βρίσκεται κρυμμένη πίσω από την εξευγενισμένη ανακοίνωση του υπουργικού συμβουλίου της 7ης Δεκεμβρίου για την ίδρυση «Φορέα Διαχείρισης και Εκμετάλλευσης του Ναυαγίου της Ζακύνθου».
Γιατί είμαστε τόσο καχύποπτοι;
Το Ιστορικό
Γιατί είμαστε, όμως, τόσο καχύποπτοι – ίσως και εχθρικοί – απέναντι στην κυβερνητική όψιμη πρωτοβουλία; Καταρχήν, διότι όλα φαίνεται να έχουν δρομολογηθεί μετά την έκδοση του Βουλεύματος του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθηνών, στις 11 Ιουνίου 2020, που επέστρεψε την υπόθεση της περίφημης αγοραπωλησίας Γ. Χάρου – PIMANA (εταιρεία του ομίλου PIMA Group) στην Ανακρίτρια Διαφθοράς με σοβαρές κακουργηματικές κατηγορίες για 7 άτομα που εμπλέκονται στην αγοραπωλησία.
Η περιβόητη αγοραπωλησία όριζε ότι ο Γ. Χάρος κατείχε 15.000 στρ., τα οποία πούλησε στην εταιρεία. Το Βούλευμα διαπίστωνε ότι η πώληση ήταν παράνομη και ότι ο Γ. Χάρος δεν είχε στην κατοχή του ούτε ένα από αυτά τα στρέμματα. Το Βούλευμα διαπίστωνε ότι η συνολική ζημιά από την απάτη, που συντελέσθηκε κατά της Ι. Μητρόπολης Ζακύνθου, της Ι. Μονής Γκρεμνών, της Ι. Μονής Αναφωνήτριας, των κατοίκων στα χωριά Αναφωνήτρια, Μαριές, Βολίμες, του Δήμου Ζακύνθου και της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, ξεπερνά τα 17,5 εκατομμύρια ευρώ.
Οι Ζακυνθοί των Ορεινών, που δεν ήξεραν, αιφνιδιάστηκαν. Ο δήμος επέδειξε καθυστερημένα αντανακλαστικά και η Περιφέρεια Αττικής, ενώ με τον Π. Γαλιατσάτο έτρεξε να διεκδικήσει τα δικαιώματά της, με τη νυν Περιφερειάρχη Ρ. Κράτσα (το γένος Φλαμπουριάρη από τη μεριά της μητέρας της) τάχθηκε αναφανδόν υπέρ της πώλησης. Με άλλα λόγια, η Περιφερειάρχης έκρινε ότι δεν υπήρχαν δικαιώματα Δημοσίου για να διεκδικηθούν από την αγοραπωλησία. Όταν εκδόθηκε το Βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθηνών, η Περιφερειάρχης και οι συν αυτώ, αλλάξαν ρότα και αποφάσισαν ότι έπρεπε να δημιουργήσουν Φορέα Διαχείρισης και Εκμετάλλευσης του Ναυαγίου Ζακύνθου. Γι αυτό, ακριβώς, λέμε ότι η ίδρυση του Φορέα ίσως έχει ως στόχο το ίδιο αποτέλεσμα με το επιδιωκόμενο από την παράνομη αγοραπωλησία.
Εμβληματικές προσωπικότητες υπεράσπισης της «νομιμότητας» του περιβόητου συμβολαίου υπήρξαν τόσο από τον ΣΥΡΙΖΑ, όσο και από τη ΝΔ. Ανάμεσά τους από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Γραμματέας του υπουργικού Συμβουλίου του 1ου εξαμήνου διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ Σπύρος Σαγιάς, που ξιφουλκούσε ως πληρεξούσιος δικηγόρους της PIMANA υπέρ των συμφερόντων της. Από τη ΝΔ ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης, ο οποίος μίλαγε για οριστική απόφαση του Πρωτοδικείου Ζακύνθου υπέρ του Εμίρη του Κατάρ, κάτι που δεν συνέβη ποτέ και ο οποίος ξιφουλκούσε υπέρ της άποψης ότι «ο πρωθυπουργός με έχει βάλει σε αυτήν τη θέση για να δίνω στους επενδύτες ασφάλεια, να τους καθησυχάζουν ότι δεν θα μπλέξουν στη γραφειοκρατία»…
Τελικά, η οικογένεια του Εμίρη, για «να μην μπλέξει με τη γραφειοκρατία» της Δικαιοσύνης, επέλεξε να αποχωρισθεί από τη μητρική εταιρεία η PIMANA με το αρματωλό συμβόλαιο των 15.000 στρ. (μέσα στα οποία υπάρχει το Ναυάγιο Ζακύνθου, 4 χωριά, μοναστήρια, βυζαντινά μνημεία, δημόσιο δάσος) και να γίνει μια εξωχώρια εταιρεία των αμερικανικών Παρθένων Νήσων, με την επωνυμία Pimana Holdings Limited.
Στη συνέχεια, οι «επισπεύδοντες» της αγοραπωλησίας φρόντισαν να «πέσει στο τραπέζι» η εξαιρετική ιδέα της «Ανώνυμης Εταιρείας του Δημοσίου», που θα υπάγεται στο υπουργείο Οικονομικών και φέρει την ονομασία «Φορέας Διαχείρισης και Εκμετάλλευσης του Ναυαγίου της Ζακύνθου».
Τι κρύβεται πίσω από τη θεσμοθέτηση φορέα;
Κάποιοι και κάποιες θα μπορούσαν να μας κατηγορήσουν ποικιλοτρόπως για τις σκέψεις μας. Κι εμείς, ως απάντηση θα θέσουμε νέα θέματα:
– Δεν γνωρίζουμε τίποτα ακόμη για την ουσία του νομοθετήματος, που θα έπρεπε να έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της κυβέρνησης δημόσια διαβούλευση. Δεν έχει γίνει και αυτό μας ανησυχεί.
– Κατά δεύτερον, στη συγκεκριμένη κυβερνητική πρόθεση φαίνεται να «συμπλέκονται» έννοιες που απέχουν παρασάγγας μεταξύ τους. Μιλάμε για τις έννοιες «Ανώνυμη Εταιρεία Δημόσιου», «Φορέας Διαχείρισης» και «Φορέας Εκμετάλλευσης».
«Ανώνυμη Εταιρεία Δημοσίου»
Ας δούμε, λοιπόν, ποια είναι η εμπειρία μας ως πολιτών από τις παραπάνω έννοιες:
Όταν ακούμε την έκφραση «Ανώνυμη Εταιρεία Δημοσίου», το μυαλό μας πάει μοιραία στις «ενοικιάσεις» για 99 χρόνια και στις πωλήσεις που κατέστησε «καθημερινότητα» στη χώρα μας το ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου) που ιδρύθηκε το 2011 από την «Τρόϊκα» ή τους «Θεσμούς» ή όπως αλλιώς μας αρέσει να αποκαλούμε τη διεθνή και ευρωπαϊκή επιτροπεία εκποίησης της χώρας. Επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ _ ΑΝΕΛ εξελίχθηκε στο λεγόμενο «Υπερταμείο», που αποτελείται από 4 ταμεία για την εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων της χώρας. Μεταξύ αυτών είναι και η «Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε.» (ΕΤΑΔ). Μια Ανώνυμη Εταιρεία του Δημοσίου, στην οποία το 2018 μεταβιβάσθηκαν 10.119 Κωδικοί Αριθμοί Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ), χωρίς καμία περιγραφή της θέσης, της έκτασης, της χρήσης και των λοιπών στοιχείων των ακινήτων, σε μια προσπάθεια να αποφευχθούν οι αντιδράσεις. Όπως τον Ιανουάριο 2019, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων ανακάλυψε και δημοσιοποίησε 587 κωδικούς εμβληματικών μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, που είχαν βγει προς πώληση. Τι έκανε η ΕΤΑΔ; «Έβγαλε στο σφυρί» μνημεία όπως η Κνωσσός και οι Μυκήνες. Τον ίδιο μήνα το Κεντρικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ) ανακάλεσε την απόφασή του ως προς τη μεταβίβαση 2.300 ακινήτων του υπουργείου Πολιτισμού. Στη συνέχεια, τα προς πώληση εκλεκτά ακίνητα του Δημοσίου μειώθηκαν σε 8.500 περίπου. Πρόσφατα το ΤΑΙΠΕΔ, ο άλλος βραχίονας του «Υπερταμείο» έβγαλε στο σφυρί τη ΛΑΡΚΟ. Υπάρχουν κι άλλες, απείρου εθνικού κάλλους, ιστορίες, αλλά παραμένουν σε αυτές που όλοι έχουμε ακούσει.
«Φορέας Διαχείρισης»
Ο «Φορέας Διαχείρισης» είναι ένας επιτυχημένος θεσμός στη χώρα μας και ένας όρος που έχει κατεξοχήν χρησιμοποιηθεί για τα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, κοινωφελούς, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα!!! Μιλάμε, κυρίως, για τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευομένων Περιοχών, τους οποίους αποδόμησε ο «περιβαλλοντοκτόνος νόμος Χατζηδάκη» τον Μάιο 2020. Τον ονομάζουμε «περιβαλλοντοκτόνο», διότι έφθασαν 49 ευρωβουλευτές να διαμαρτυρηθούν με επιστολή τους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εναντίον του νόμου, που παραβιάζει ευρωπαϊκές οδηγίες για το Περιβάλλον. Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, ο Συνήγορος του Πολίτη, η Ένωση Διοικητικών Δικαστών εξέφρασαν σοβαρές επιφυλάξεις για διατάξεις του και προβλήματα που αναμένεται να προκαλέσει η εφαρμογή του. Την απόσυρσή του ζήτησαν 24 περιβαλλοντικές οργανώσεις, επιστημονικά ιδρύματα και πανεπιστήμια.
Αν μη τι άλλο, λοιπόν, επέφερε σαρωτικές αλλαγές. Μεταξύ αυτών, καταργεί τους Φορείς Διαχείρισης!!!! Τους συγχωνεύει από 36 σε 24 και τους μετατρέπει σε μονάδες διαχείρισης, με απευθείας έλεγχο από τις πολιτικές ηγεσίες. Οι έμπειροι 347 υπάλληλοι ορισμένου χρόνου που έχουν απομείνει, δεν μονιμοποιούνται αλλά συνεχίζεται η ομηρία τους και ανοίγει η πόρτα για την αντικατάστασή τους.
Τι άλλο κάνει αυτός ο νόμος; Αίρει την προστασία περιοχών NATURA, των Εθνικών Πάρκων, την προστασία της βιοποκιλλότητας, των ζωνών διαχείρισης οικοτόπων, τα θεσμοθετημένα Καταφύγια Αγριας Ζωής (ΚΑΖ). Αφαιρεί από τους δήμους και τις τοπικές κοινωνίας το δικαίωμα να εκφράζουν αποφασιστική άποψη για ενδεχόμενες επεμβάσεις, καθώς δεν ζητείται πλέον η έγκριση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτό είναι κάτι που αφορά άμεσα τις εξελίξεις στο Ναυάγιο Ζακύνθου. Ανοίγει την πόρτα για την καταστροφή βουνών, δασών, ποταμιών, υγροτόπων, θαλασσών, καθώς «παραδίδει» τον άμεσο έλεγχο της προστασίας του Περιβάλλοντος σε εταιρείες που με συνοπτικές διαδικασίες αδειοδότησης μπορούν να καταστρέψουν κάθε φυσικό περιβάλλον προς όφελος της «ανάπτυξης». Και το πλέον ενδιαφέρον: Οι επιτροπές ελέγχων περιβαλλοντικών επιπτώσεων των διαφόρων τύπου κατασκευών ορίζονται και ελέγχονται από την εταιρεία που επενδύει. Νάτο πάλι το μέλλον του Ναυαγίου!!!
Άρα, η χρήση του όρου «Φορέας Διαχείρισης» γίνεται «εις μνήμην» της καλής εμπειρίας προστασίας του Περιβάλλοντος παλαιοτέρων δεκαετιών. Γινεται εκμετάλλευση μιας αντίληψης που υπάρχει εδώ και καιρό στην κοινή γνώμη, η οποία δεν έχει συνειδητοποιήσει τις συνέπειες του νόμου Χατζηδάκη, που ανοίγει το δρόμο για εμπορική εκμετάλλευση εμβληματικών φυσικών τοπίων, εκμηδενίζοντας τη δυναμική και την αποφασιστική συμβολή των τοπικών κοινωνιών.
«Φορέας Εκμετάλλευσης»
Και τώρα ας πάμε στο τρίτο μέρος της εξίσωσης, που ονομάζεται «Φορέας Εκμετάλλευσης»: Ο σχετικός όρος χρησιμοποιείται σε νομικό κείμενο το 2004, και συγκεκριμένα στην πιο σημαντική οδηγία της ΕΕ για την περιβαλλοντική ευθύνη (Οδηγία 2004/35/ΕΚ) και αναφέρεται στις επεμβάσεις του ανθρώπου στην Φύση για εκμετάλλευση προς όφελός του και στα ανθρώπινα λάθη που έχουν οδηγήσει σε μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφές. Η οδηγία, που επικαιροποιήθηκε το 2019, θέτει το ζήτημα της ανάληψης της περιβαλλοντικής ευθύνης, από όποιον εκμεταλλεύεται οικονομικά έναν φυσικό πόρο.
Είναι η οδηγία που έθεσε την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» στο άρθρο 1. Και στη συνέχεια, στο άρθρο 2 ορίζει ότι ρυπαίνων «νοείται οιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, το οποίο εκμεταλλεύεται ή ελέγχει την επαγγελματική δραστηριότητα, στο οποίο έχει μεταβιβασθεί αποφασιστική οικονομική αρμοδιότητα, όσον αφορά την τεχνική λειτουργίας τέτοιας δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένου του κατόχου σχετικής άδειας ή εξουσιοδότησης ή οποιουδήποτε προσώπου καταχωρεί ή κοινοποιεί τέτοια δραστηριότητα». Και το ερώτημα που αναδύεται είναι: Γιατί ακριβώς προορίζουν το Ναυάγιο;
Ο Λόφος Καστέλλι στα Χανιά
Ο Λόφος Καστέλλι στα Χανιά είναι ο εμβληματικός ιστορικός λόφος της πόλης από την αρχαιότητα. Εκεί ήταν το μινωϊκό – μυκηναϊκό κέντρο της Κυδωνίας, το σπουδαιότερο της δυτικής Κρήτης. Στα βυζαντινά χρόνια εκεί ιδρύθηκε η μεγάλη βασιλική. Κατά την Ενετοκρατία, εκεί χτίσθηκε το Διοικητήριο των Ενετών και το παλάτι του ρέκτορα. Την εποχή της Τουρκοκρατίας εκεί ανεγέρθηκε το Οθωμανικό Διοικητήριο και κονάκι του πασά. Στα μεταγενέστερα χρόνια, στην ίδια θέση οικοδομήθηκε το Διοικητήριο της Κρητικής Πολιτείας, που στη συνέχεια έγινε η έδρα της 5ης Μεραρχίας.
Το 1989, τα τρία ιστορικά κτίρια παραχωρήθηκαν από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας στο υπουργείο Παιδείας και από εκεί στο Πολυτεχνείο Κρήτης για εκπαιδευτική χρήση και στέγασή του. Το κτίριο της Μεραρχίας παρέμενε αχρησιμοποίητο, γι αυτό το ζήτησε το υπουργείο Πολιτισμού για μουσειακή χρήση. Η απάντηση του Πολυτεχνείου Κρήτης ήταν αρνητική, διότι προοριζόταν για τη στέγαση της σχολής Καλών Τεχνών…
Το κοινό όργανο των δυο Ανωτάτων Κεντρικών Συμβουλίων του υπουργείου Πολιτισμού, δηλαδή το Αρχαιολογικό Συμβούλιο και το Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων ομόφωνα γνωμοδότησαν το κτίριο του Διοικητηρίου να χαρακτηρισθεί «Νεώτερο Μνημείο», καθώς αποτελεί τοπόσημο της πόλης των Χανίων.
Τι έγινε τελικά; Η Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του Πολυτεχνείου Κρήτης (ΕΑΔΠΠΚ), που ιδρύθηκε το 1993, αποφάσισε τον Ιούνιο 2017 να πουλήσει – για την ακρίβεια να ενοικιάσει για 35 χρόνια, με δυνατότητα ανανέωσης του ενοικιοστασίου – τα τρία ιστορικά κτίρια της πόλης (!) προκειμένου να μετατραπούν σε ξενοδοχεία. Η εταιρεία που φέρεται να αγόρασε τον ιστορικό Λόφο Καστέλλι λέγεται Belvedere, ως εταίρος της εμφανίζεται η κυπριακή Cydon Group Limited» και η ίδια καταγράφεται στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) μόλις τον Ιανουάριο 2017.
Ο ιστορικός, λοιπόν, Λόφος των Χανίων, παρά τις αντιδράσεις αρχαιολόγων, ιστορικών, Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κοινωνίας των πολιτών των Χανίων και φορέων από όλη την Ελλάδα, πλέον μετατρέπεται σε ξενοδοχείο πολυτελείας με πισίνα, εκεί που κάποτε κείτονταν τα ιστορικά κειμήλια της χώρας. Μια απόφαση του ΕΑΔΠΠΚ, υπό την προεδρία του τότε πρύτανη Πολυτεχνείου Κρήτης και νυν υφυπουργού Πολιτισμού Β. Διγαλάκη, ήταν αρκετή για να μην μπορεί να γυρίσει πλέον το ποτάμι πίσω… Όταν σε τόπους τέτοιας τεράστιας σημασίας έχει συμβεί αυτό, τι μπορούμε να σκεφθούμε για το Ναυάγιο στη Ζάκυνθο και τη γύρω περιοχή;;;
